Kumar günah mı? İslam’a göre hüküm, diğer dinler, etik ve Türkiye’de yasal durum (2025)

Kumar günah mı? İslam’a göre hüküm, diğer dinler, etik ve Türkiye’de yasal durum (2025)

Sorunun kısa cevabını arıyorsun ve netlik istiyorsun. İslam’a göre kumar haram; bu da dinî açıdan günah sayıldığı anlamına gelir. Diğer büyük dinlerde de ciddi uyarılar var. Dini çerçevenin dışında da kumar matematiksel olarak kaybettirir ve bağımlılık riski taşır. Aşağıda hem inanç tarafını hem hukuku hem de gerçek hayatta nasıl karar vereceğini adım adım anlatıyorum.

• TL;DR: İslam’da kumar (meysir) haramdır; Hristiyanlık ve Yahudilikte de ağır uyarılar vardır.
• Türkiye’de 2025: Casino ve online casino yasadışıdır; Milli Piyango ve İddaa gibi devlet denetimli oyunlar yasaldır.
• Matematik: Ev avantajı her oyunda negatiftir; uzun vadede kasa kazanır.
• Sağlık: Kumar bozukluğu, DSM-5 ve ICD-11’de tanımlı bir bağımlılıktır; kontrol kaybı ve borçla seyreder.
• Karar rehberi: İnancın, hukuk ve bütçen, risk işaretlerin; net bir karar ağacı ve güvenli alternatifler aşağıda.

Dinler kumar hakkında ne diyor? (İslam, Hristiyanlık, Yahudilik, seküler etik)

kumar günah mı sorusunda en net hüküm İslam’dan geliyor: Kur’an Maide 5:90-91’de içki ve kumarı “şeytan işi pislik” olarak nitelendirir ve kaçınmayı emreder. Klasik tefsirler (Taberî, Kurtubî) ve fıkıh kitapları kumarı haram sayar. Hadislerde de malı telef eden, aileyi zora sokan kumar davranışı açıkça kınanır. Bu yüzden “günah mı?” diye soran bir Müslüman için cevap: Evet, haramdır ve uzak durulmalıdır.

Hristiyanlıkta İncil’de “kumar” kelimesi doğrudan geçmez ama para tutkusu ve kolay yoldan kazanmanın ahlaki riski sıkça uyarılır. 1 Timoteos 6:10 “Para sevgisi her türlü kötülüğün köküdür” der. Katolik Kilise İlmihali (madde 2413), şans oyunlarının başlı başına adalete aykırı olmadığını, ancak başkasına zarar verdiğinde, bağımlılık yaptığında ya da temel ihtiyaçları tehlikeye attığında ahlaken kabul edilemez olduğunu söyler. Birçok Protestan gelenek, yönetilemeyen risk ve israf gerekçesiyle teşvik etmez.

Yahudilikte klasik kaynaklar, özellikle Mişna Sanhedrin 24b, “zar atıcılar”ı güvenilmez şahitler arasında sayar. Fıkhi tartışmalarda kumar “asmachta” yani belirsiz taahhüt üzerinden haksız kazanç sayılır ve hoş karşılanmaz. Kimi modern otoriteler küçük, zararsız bir oyunla geçimlik veya bağımlılık yapan davranış arasında etik fark olduğunu belirtse de genel duruş mesafelidir.

Seküler etik ve psikoloji açısından konu daha net: Kumar, negatif beklentili bir faaliyettir. Uzun vadede kaybettirir ve bir kısım insanda klinik düzeyde bağımlılık tetikler. Amerikan Psikiyatri Birliği (DSM-5) ve Dünya Sağlık Örgütü (ICD-11), kumar bozukluğunu bir bağımlılık olarak sınıflandırır. Bu tanım, kontrol kaybı, kayıpları kovalamak, yoksunluk, aile/iş sorunları gibi belirtileri içerir.

Türkiye’de 2025’te yasal durum: Ne serbest, ne yasak?

Türkiye’de kumarın çerçevesi sıkıdır. 1998’den beri fizikî casinolar kapalıdır. 7258 sayılı Kanun, spor müsabakalarına dayalı bahis ve şans oyunlarını devlet tekeline bağlar. Pratikte şu tablo var:

• Yasadışı: Casino işletmek, online casino siteleri, lisanssız yabancı bahis siteleri. Erişimler Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu (BTK) tarafından engellenir; para yatırmak/kullanmak da yaptırıma konu olabilir.
• Yasal ve denetimli: Milli Piyango çekilişleri ve anlık oyunlar; Spor Toto Teşkilat Başkanlığı üzerinden İddaa (spor bahisleri); at yarışlarında müşterek bahis (TJK). Bunlar da risk taşır ama hukuken izinli kanallardır.

Özet: “Ben sadece online slot oynuyorum, ne olacak?” dersen, Türkiye’de bu yasadışıdır. “Milli Piyango veya İddaa oynuyorum” dersen, bu kanallar denetimlidir; fakat finansal ve psikolojik riskleri yine de vardır.

Hukuk işin sınırını çizer, etik ve sağlık boyutu ise “oynamalı mıyım?” sorusunu belirler. İnancın böyle bir davranışı yasaklıyorsa, yasal olsa bile dinen sakıncalı kalır.

Kumar nasıl çalışır? Matematik, yanılgılar ve gerçek kazanma şansı

Kumarın motoru “ev avantajı”dır. Her oyunda kurallar, uzun vadede kasayı küçük bir yüzdeyle de olsa öne geçirir. Kısa vadede şansla kazanabilirsin; uzun vadede beklenti negatiftir. Basit bir kural: Ne kadar uzun oynarsan, ev avantajına o kadar yaklaşırsın.

Zihni tuzaklar da cabası:

• Kumarbaz yanılgısı: “Beş kırmızı geldi, şimdi siyah kesin.” Hayır. Bağımsız olaylarda geçmiş, gelecek sonucu etkilemez.
• Kayıp kovalamak: “Bugün eksi 3.000 TL’yim, bir kuponla dönerim.” Genelde borcu büyütür.
• Yakın ıskayı fazla ciddiye alma: Neredeyse büyük ikramiye… “Neredeyse” ödül getirmez; sadece beynin dopamin sistemini dürter.

Kurallı bir bakış açısı: “Eğlence bedeli” gibi düşünmüyorsan ve uzun vadeli getirisi olan bir faaliyet arıyorsan, kumar doğru araç değil. Bütçeni enflasyona ve hedeflerine göre sistematik birikim, eğitim veya düşük maliyetli yatırımlar daha tutarlı yollar sunar. (Yatırım da risklidir ama beklentisi pozitife ayarlanabilir; kumarda tasarım gereği negatif.)

Vicdani ve pratik karar: 5 adımlı rehber

1. İnanç çerçeveni netleştir: Müslümansan hüküm haramdır; soru kapanır. Diğer dinlerde de güçlü uyarılar var. Vicdanın “hayır” diyorsa, nokta.
2. Hukuku kontrol et: Türkiye’de casino/online casino yasadışıdır. “Erişebiliyorum” diye yasal olmaz. Denetimli kanallarda bile riskin sorumluluğu sende.
3. Amacını yaz: “Eğlenmek mi, para kazanmak mı?” Para kazanmak içinse, yanlış araç. Eğlence içinse, tıpkı sinema bileti gibi “gideceğini bilerek” sabit bir bütçe ayır.
4. Kırmızı çizgilerini belirle: Süre (max 30-60 dk), para (aylık gelirin %1’i tavan), araç (kredi yok, borç yok), durum (alkol/öfke/üzüntü varken asla).
5. Risk işaretlerini izle: Yalan, borç, kayıp kovalamak, sosyal geri çekilme, iş/okul aksaması. İki ve fazlası varsa, derhal ara ver ve destek iste.

Basit karar ağacı:

• İnancın “haram/günah” diyorsa → Oynamıyorum. Alternatif: spor, sanat, gönüllülük, masa oyunları/turnuvalar (para içermeyen).
• Yasal değilse → Girmiyorum. Alternatif: denetimli ve düşük riskli eğlenceler.
• İkisi de tamam ama amacın “para kazanmak” ise → Vazgeç. Yanlış motivasyon.
• Yalnızca eğlence için, sıkı limitlerle → Yazılı limit + otomatik hatırlatma + self-exclusion (varsa) + mola kuralı.

Self-check (ayda bir): “Kira/fatura paramı mı kullanıyorum? Kayıpları kovalamaya mı başladım? Birine yalan söyledim mi? Oynamazsam huzursuz oluyor muyum?” Birine “evet” diyorsan frene bas.

Örnekler, kontrol listeleri, SSS ve sonraki adımlar

Gerçekçi senaryolar:

• Kuponla döneceğini sanan öğrenci: Bir haftada iki kez kayıp kovalar, kredi kartı açığı büyür. Çözüm: Kartı geçici kapatır, YEDAM’dan (Yeşilay Danışmanlık Merkezi) ücretsiz destek alır, bütçe uygulaması kurar, iddaa uygulamasını siler.
• “Sadece yılbaşı piyangosu” diyen çalışan: Yılda tek bilet, bütçeyi etkilemiyor; etik ikilemi dini inancına göre değerlendirir. İnancı yasaklıyorsa, bilet almaz; küçük bir bağış ya da hediye çekine yönelir.
• Aile içi tombala: Para yok, sembolik ödüller var. Kumar sayılmaz; önemli olan para ve risk unsurunun olmaması.
• Kripto/forex ile kumarı karıştıran: Kaldıraçlı, plansız, kısa vadeli işlemcilik kumara döner. Çerçeve: yazılı strateji, risk yönetimi, eğitim; yoksa uzak dur.

Hızlı kontrol listesi (kendine sor):

• İnancım bu davranışı onaylıyor mu?
• Türkiye’de bu format yasal mı?
• Motivasyonum eğlence mi, kolay para mı?
• Bütçe: aylık net gelirim x %1 = “yakılabilir” tavan; aşıyor muyum?
• Seans limiti, süre limiti, tetikleyici durum (alkol/öfke) filtresi var mı?
• Oynamadığımda gerginleşiyor muyum? Yakın çevrem şikâyet ediyor mu?

Basit kurallar (işe yarayan kısayollar):

• “Önce öde, sonra eğlen”: Kira, fatura, birikim ve gıda çıktıktan sonra kalanla eğlence yapılır.
• “Kart yok, nakit küçük”: Kart ve kredi, kontrolü bozar. Nakit küçük bir tutar ayır.
• “Kayıp=bitir”: Kayıp sonrası “bir kez daha” yok. Seans biter, 72 saat mola.
• “Yalnız oynama”: Sosyal kontrol, fren görevi görür. Bir arkadaşına sınırlarını önceden söyle.

Mini-SSS:

• “Arkadaşlarla küçük iddiaya girmek günah mı?” Müslümanlar için para içeren herhangi bir kumar haramdır. Para içermeyen, şakalaşma düzeyindeki iddialar kumar sayılmaz ama ölçüyü kaçırmamak gerekir.
• “Piyango da günah mı?” İslamî bakışta şans oyunu olarak haram kabul edilir. Diğer dinlerde, temel ihtiyaçları sarsmadıkça daha esnek yaklaşan görüşler vardır.
• “Poker zeka oyunu, sorun yok mu?” Para ve rastlantı unsuru varsa kumardır; İslam’da haram; yasal olarak da casino ortamı yasak. Para içermeyen spor/zeka formatları ayrı.
• “E-spor bahisleri?” Bahis, adından da anlaşılır: kumardır. Lisanssız platformlar yasadışıdır.
• “Borsa kumar mı?” Yatırım planlı ve uzun vadeli yapılırsa farklıdır; ama kısa vadeli, kaldıraçlı ve plansız işlemcilik kumara dönüşebilir.
• “Küçük miktarlar masum mu?” Küçük başlar, tolerans artar. Mesele miktar değil, niyet, kontrol ve uzun vadeli etki.

Karar verirken kaynak ve otoriteler:

• İslam: Kur’an Maide 5:90-91; ilgili hadis ve fıkıh eserleri.
• Hristiyanlık: Katolik Kilise İlmihali 2413; ilgili mezhep rehberleri.
• Yahudilik: Mişna Sanhedrin 24b; halakhik yorumlar.
• Psikoloji: DSM-5 (American Psychiatric Association); ICD-11 (WHO) - “Gambling disorder”.
• Türkiye hukuku: 7258 sayılı Kanun; Spor Toto Teşkilat Başkanlığı, Milli Piyango düzenlemeleri; BTK erişim tedbirleri.

Destek ve sonraki adımlar (durumuna göre):

• Müslüman okuyucu: Hükmün haram olduğunu biliyorsan, oyunları bırak, uygulamaları sil, hesapları kapat. Manevî destek için güvendiğin bir din görevlisiyle konuş.
• “Sadece eğlence” diyen: Yazılı sınır, otomatik banka limiti, self-exclusion (varsa), kayıp sonrası 72 saat kuralı. Aylık rapor al.
• Aile/partner: Parola paylaşımı isteme; bunun yerine şeffaf bütçe tablosu, ortak hedef ve “önce faturalar” kuralı. Sakin bir zamanda konuş; yargı değil, veri sun.
• Riskli belirtiler var: Oyunları/uygulamaları kaldır, tetikleyici ortamları değiştir (ör. maç yayınını tek başına izleme), profesyonel destek (YEDAM, psikiyatri/psikolog) için randevu al.
• Öğrenci/öğretmen: Sınıf tartışması için veriler: Ev avantajı tablosu, DSM-5 tanı ölçütleri, Türkiye’de yasal çerçeve. Değer tartışmasını saygıyla yönetin; kişisel hikâye eklemek etkiyi artırır.

Sorunun özü değişmiyor: İnancın yasaklıyorsa cevap net. Değilse bile, matematik ve sağlık açısından kumar seni değil, sistemi zengin eder. Kendine dürüst ol, sınırlarını yaz ve gerekirse profesyonel destek al.